Reportage

Symposium ‘True Colours’

Symposium ‘True Colours’ LHBTI+ binnen geloof, cultuur en onderwijs

Uit mijn heterobubbel kom ik de volle zaal binnenstrompelen en ga stilletjes op de trap zitten. We krijgen als inleiding een crashcursus over de vele  verschillende manieren waarop onze seksualiteit van elkaar kan verschillen: wat bedoelen we met gender? wat is een transman/vrouw precies? Het is vandaag 28 maart: de dag van het Symposium True Colours  in Forum Groningen.*) Het symposium gaat over actuele vraagstukken op het gebied van seksuele- en genderdiversiteit onder jongeren. De meer dan 100 deelnemers waren vooral mensen die als professional te maken hebben met jongeren. Na de inleiding gaan ze naar twee workshops van hun keuze, ze kunnen kiezen uit vier : LHBTI en geloof, LHBTI en cultuur, LHBTI en onderwijs en LHBTI en veiligheid.

School is geen hulpverlener

Voor de eerste workshop ben ik ingedeeld bij Onderwijs en LHBTI in zaal 3. Ik heb geluk want, ‘Dit is het luxe zaaltje met grote stoelen en voetenbankjes,’ zegt de man op het podium. Maurits Stevens en Margriet van Wiek zijn de trainers van deze workshop. Maurits is schoolpastoor. Margriet zit in het VO WIJ-team en is gatekeeper 113.  Ik strijk neer in een enorme fauteuil en er komt een vrouw naast met zitten. Ze heet Nathalie en vertelt desgevraagd dat ze docent bedrijfskunde aan de Hanzehogeschool is. Bovendien is ze onderzoeker bij het Lectoraat Ondernemen in verandering waar diversiteit een thema is. ‘Ik merk dat diversiteit steeds belangrijker wordt’, verklaart ze haar deelname aan True Colours. Het symposium voldoet duidelijke aan een behoefte.

We beginnen met een korte waar-niet-waar-sessie. En wat blijkt? We weten weinig van LHBTI+ jongeren. Vervolgens bespreken we een casus over Robin die graag als Kevin verder wil en regelmatig suïcidale gedachtes heeft. In tweetallen voeren we een discussie over de casus en een rumoerige discussie barst los.

Tijdens deze sessie komt de groep tot overeenstemming: je bent als school geen hulpverlener. Een orthopedagoog uit de zaal reageert. ‘Ik zou vooral doorvragen over de suïcidale gedachtes’, en voegt toe: ‘Ik ben vaak benaderd door docenten over LHBTI+ leerlingen. Bijna iedereen vindt het heel gewoon om mij meteen in te schakelen.’ Mijn buurvrouw Nathalie zegt daarop: ‘Het komt weleens voor dat de school heel welwillend is, maar dat de ouders worden vergeten. Misschien vererger je daarmee de thuissituatie alleen maar.’

Als laatste hebben we het over do’s en don’ts met twee ervaringsdeskundigen. Er staat een jongedame op het podium. Ze draagt een zwart mutsje waar kort haar onder vandaan steekt en een hakkelige pony. Naast haar staat een jongeman in T-shirt met een blonde lok die nonchalant over zijn bril hangt. De jongen zegt: ‘Doe vooral niet lacherig over de voornaamwoorden (die, hen, het in plaats van zij of hij) en fouten maken mag, maar ga je niet overdreven  verontschuldigen als het fout gaat, want dan moet ik vervolgens verplicht zeggen dat het niet erg is.’

Ten slotte komt er een interessante vraag uit de zaal: ‘Wat missen LHBTI+ leerlingen nog op een school waar ze wel geaccepteerd worden? De jongedame met het mutsje antwoord: ‘Wanneer de aandacht vooral symbolisch is, maar we in het dagelijkse leven op school niets merken van aandacht voor diversiteit.’

Wachten met uit de kast komen

Meteen uit de kast komen is niet altijd het beste advies dat je kunt geven aan sommige jongeren. Dat bleek uit de workshop LHBTI+ en cultuur over genderdiversiteit binnen religieuze gemeenschappen De trainers van de workshop zijn Najat Chicar en Nassiri Belaraj van Pink Marrakesh en Floor Brands, oprichter van adviesbureau Zien

Floor vertelt: ‘Ik verloor een vriend nadat hij zijn strenggelovige vader had verteld dat hij  homoseksueel was. Zijn vader sloeg hem in elkaar en vervolgens pleegde mijn vriend zelfmoord.’ Een van de laatste dingen die de jongen heeft gezegd is: ‘Ik heb geen ouders meer.’ Het gaat hier om eer gerelateerd geweld. Floor: ‘Sommige jongeren verkeren in levensgevaar als ze uit de kast komen. Voor hulpverleners geldt dat ze dit heel serieus moeten nemen en direct moeten handelen.’

Nassiri is  ervaringsdeskundige op dit gebied. Nadat hij de moed had gevonden om uit de kast te komen richtte hij Pink Marrakesh op: hèt platform voor Nederlands-Marokkaanse LHBTQI’ers. Hij vertelt dat hij vanwege zijn eigen ervaring als geen ander begrijpt wat er speelt als een Marokkaanse LHBTQI’er om zijn hulp vraagt. Daarna komt Najat aan het woord. ‘Eer – daar zit je aan als je het onderwerp seksualiteit aansnijdt.’ De stem van Najat trilt wanneer ze spreekt en dat is niet van de zenuwen, maar van de emoties. Najat is uit de community gestapt op haar 23^e . ‘Hier ga ik niet oud worden,’ wist ze altijd al. ‘Je kunt niet van je ouders verwachten mee te gaan. Ouders keren hun kinderen vaak de rug toe in deze situaties. Anders worden ook zij verstoten. Dit is de achtergrond van eergerelateerd geweld.’

Om eergerelateerd geweld beter te begrijpen kijken we naar de piramide van Maslow, waar de meesten bekend mee zijn: onderaan staan de basisbehoeftes en bovenaan staat zelfontplooiing. De piramide van Pinto ziet er anders uit: bovenaan staan goede naam en eerbehoud. Najat legt uit: ‘Iemand iets aandoen mag niet, maar geweld gebruiken vanwege eerwraak is in dit systeem wel ok.”. Om bij de groep te horen gaan mensen heel ver wordt mij duidelijk.

Vervolgens krijgen we een opdracht en wordt de zaal in drieën verdeeld. Iedere groep krijgt een andere casus waarbij we moeten raden wat de achtergrond is van de desbetreffende persoon. Onze casus is als volgt: trans jongen van 14, maar voor ouders nog een meisje van 14; vader is fel tegen en het dreigt te escaleren. We beginnen druk te speculeren: conservatieve familie? Christelijk? Of gewoon een boze vader. Het laatste is het geval.

We bespreken de casussen gezamenlijk. Verrassend is het inzicht  dat het soms beter is voor jongeren om pas uit de kast te komen als ze 18 zijn, want dan kunnen ze aan een woning komen en huurtoeslag krijgen. ‘Soms is het te gevaarlijk om eerder uit de kast te komen en om voor je 18^e uit huis geplaatst worden is niet altijd de gewenste uitkomst. Je moet er klaar voor zijn om je ouders te verlaten’, leggen Najat en Nassiri uit.

Floor sluit de workshop af met  een succesverhaal. Het gaat om een homoseksuele jongen die ze heeft geholpen waarvan de moeder nu regelmatig een regenboogkleurige hoofddoek draagt. De moeder was blij dat haar zoon uit de kast was gekomen: ‘In mijn thuisland was ik mijn zoon verloren, hier heb ik hem nog.’

*) het symposium kwam tot stand in samenwerking met vele partners:

Gemeente Groningen, WIJ Groningen Alfa-college COC Groningen & Drenthe Quartermasters Discriminatie Meldpunt Groningen De Jonge Vlinders ZIEN begeleiding en advisering LHBTI+ Pink Marrakech Tehuisgemeente Hinke van Abbema. De coördinatie was in handen van José Smale adviseur Diversiteit van  WerkPro.