Reportage

Intersekse

Dhr

Toen ik september 2019  M. leerde kennen, durfde ik haar(?) niet te vragen of ze(?) een man of vrouw was. Iemand die ik het vroeg wist het ook niet, maar dacht dat het een vrouw was. Ik noemde M een haar. Ze vertelde dat ze uit Jordanië kwam en net vanuit het AZC in Groningen was komen wonen. We deden beiden vrijwilligerswerk en zij wilde haar Nederlands oefenen. Inmiddels had ik begrepen dat ze Intersekse was. In de woorden van M: “Ik heb een probleem met mijn lichaam en ben geboren niet een man en niet een vrouw”.  Het zijn mensen die bij de geboorte mannelijke èn vrouwelijke geslachtskenmerken hebben, of de kenmerken van 1 geslacht hebben maar een mix van vrouwelijke en mannelijke hormonen, chromosomen of genen. Het heeft niets te maken met seksuele voorkeur. Ik heb haar een aantal keer geholpen met het invullen van formulieren, voor DUO bijvoorbeeld vanwege taallessen. Ik moest van haar dan altijd het hokje dhr. aanklikken, daar was ze heel beslist over. Want dat stond in haar paspoort begreep ik. Toen ik haar wat beter kende vroeg ik een keer of ze met hij of zij aangesproken wilde worden, maar dan maakte ze een wegwerpgebaar: maakt niet uit. De meesten spraken haar aan als ‘zij’. Opvallend was dat mensen die oorspronkelijk uit het Midden-Oosten kwamen haar allemaal aanspraken als ‘hij’ en de mannelijke vorm van haar naam gebruikten. Verwarrend.

Jordanië

M heeft vier zussen en twee broers in Jordanië die nog in het dorp wonen waar ze geboren is. Ze spreekt ze bijna elke dag. Over hoe het voor haar was in Jordanië vertelt M: “Mijn familie heeft geen probleem met mij, maar op school en met werk was het heel moeilijk. Ik had een slecht leven. Ik ben veel gepest. Vanwege de cultuur en traditie begrijpen ze mensen niet die anders zijn. In Arabische landen schamen mensen zich ervoor als ze een ander gevoel over hun lichaam hebben.“ Ze vertelt over nachtmerries vanwege haar ervaringen in Jordanië. M kende in Jordanië niemand die in een enigszins vergelijkbare positie zat.  Op mijn vraag of ze er medische zorg kreeg zegt ze: “Ik ben voor dit probleem nooit naar een dokter geweest. Wel ben ik naar een psycholoog gegaan in Amman. Ik had ongeveer een half jaar regelmatig gesprekken met haar. Zij was een aardige, goede vrouw die specialist was op het gebied van LHBT. Ik heb veel aan haar gehad. Ik vroeg haar wat moet ik doen? Ik kan niet werken hier, ik heb niks! En zij zei dat ik naar een ander land moest gaan, daar zou ik meer kansen hebben. Ze vertelde over een andere cliënt van haar die in Noorwegen een nieuw leven had opgebouwd.”

Asiel

Ze heeft er twee jaar over nagedacht voor ze met een toeristenvisum naar Nederland vloog en asiel aanvroeg. Het bracht haar naar het AZC vlakbij Schiphol en daarna volgden AZC’s in Den Helder en Sneek. Het AZC in Den Helder was het heel slecht voor haar, er waren ruzies zegt ze, ze wil er niet veel over kwijt. Als ze over het AZC in Leek praat licht haar hele gezicht op, daar was het goed. Haar asiel aanvraag is twee keer afgewezen, pas nadat haar advocaat in beroep gaat krijgt ze een verblijfsvergunning voor vijf jaar. Ze wil zich laten naturaliseren want met een Nederlands paspoort kan ze reizen en ze wil graag haar familie in Jordanië weer zien. Ze mist ze erg.

Geen vrouw, geen man

Ondertussen is ze 3 jaar en 11 maanden in Nederland en ik heb inmiddels geleerd om M met hij en hem aan te spreken. Hij legt uit dat hij in het begin dacht dat het makkelijker zou zijn om vrouw te worden. Hij liep bij de poli in het UMCG en kreeg hele zware hormonen. Na een aantal gesprekken met artsen is hij daarvan teruggekomen. Als hij meer richting vrouw wilde zou dat namelijk betekenen dat er twee of drie keer geopereerd moest worden en hij is niet jong meer. Bovendien begrijp ik van hem dat hij als vrouw zijn familie in Jordanië kwijt zou raken: “Dat is moeilijk voor mijn familie, dan kan ik geen contact meer met hen hebben. Mijn familie ziet mij als man.” De rest van zijn leven zal hij testosteron moeten gebruiken “Ook voor mijn botten” legt hij uit. Ik vraag of hij tevreden is met wat het UMCG voor hem kon doen? “Ik ben niet 100% tevreden, maar ze kunnen niets doen. Ik moet het accepteren, ze hebben geen goede oplossing.” M. zal nooit 100% man of 100 % vrouw kunnen worden. Over de gesprekken met een psycholoog in het UMCG is hij half/half tevreden. Daar zat een tolk bij en ik begrijp dat dat niet zo’n succes was.

Een overlever

Over het wonen in Nederland zegt hij: “Nederland is een ideaal land, ik heb alles hier gekregen, huis, studie (hij is met taalniveau B2 begonnen), behandeling en gesprekken met een psycholoog. En Nederlanders accepteren iedereen, maakt niet uit of het Moslim, Christen of ongelovig is.” M is een vrome moslim, hij bidt vijf keer per dag en houdt Ramadan. Maar naar de moskee gaat hij niet, want hij mag niet bij de mannen zitten, ook niet bij de vrouwen trouwens. De omgang met andere Arabisch sprekenden noemt hij oppervlakkig: “ik kan niet over mijn situatie praten want zij geloven mij niet.” In de periode dat hij depressief was (tijdens corona) heb ik tevergeefs gezocht naar Arabisch sprekenden mensen uit de LHBTI gemeenschap, zodat hij wat betekenisvolle contacten zou hebben. Jammer dat dat niet lukte. Vanaf het begin zet hij vol in op een leven in Nederland, doet vrijwilligerswerk, soms op drie plekken, maakt vrienden en is altijd bezig met Nederlandse taal. Grammatica blijft moeilijk maar hij heeft een enorme woordenschat, haalde in drie maanden zijn theoretisch rijexamen en hoopt binnenkort zijn eigen geld te verdienen. Vrienden zoekt hij vooral onder Nederlanders, maar ongetwijfeld zijn er binnen die vriendschapen ook grenzen. Een overlever.

©verveer