Reportage

Internationale vrouwendag

Rose Mapendo is een overlever. Zij wist verschrikkelijke ervaringen om te zetten in een onverzettelijke wil andere vrouwen die hetzelfde meemaakten als zij te ondersteunen. De Hanzehoge school had haar uitgenodigd vanwege internationale vrouwendag. We bekeken de film over haar leven en luisterden achteraf naar wat ze vertelde over haar ervaringen. Rose, geboren in Oost Congo en lid van de Tutsi stam zat begin jaren ’90 met haar 7 kinderen 16 maanden gevangen in een dodenkamp. Haar man was vermoord. Het waren de jaren van etnische conflicten in Congo waar verschillende Afrikaanse landen bij betrokken waren. Conflicten die ook nu nog nog niet opgelost zijn en waar ook nu nog veel, voornamelijk vrouwen en kinderen de dupe van zijn. Seksueel geweld, onveiligheid, moord op grote schaal, en voortdurend weer oplaaiende oorlogen maakt dat dit de Afrikaanse wereldoorlog is genoemd.

In het kamp beviel ze onder onbeschrijfelijke omstandigheden van een tweeling en gaf ze haar oudste dochter aan een bewaker om het leven van haar zoon te redden. Wat hier zo sec opgeschreven staat vertelde Rose aan een zaal vol vrouwen (en een paar mannen) soms emotioneel fluisterend met een paar woorden, soms vol passie en overtuiging, maar haar boodschap was altijd helder: Vrouwen hebben altijd het meeste te leiden onder een oorlog, maar, zegt ze, vrouwen zijn ook degenen door wie er vrede kan komen omdat vrouwen elkaar steunen, omdat vrouwen soms volwassener zijn dan mannen, omdat vrouwen mannen kunnen veranderen. “Its very easy to change a man” hoorden we haar zeggen. Daarom zijn volgens Rose overtuiging vrouwen de sleutel om een einde te maken aan dit soort eindeloze en uitzichtloze conflicten.

Rose vertelde hoe ze de bewakers haatte en ook hoe ze leed onder die haat. In een poging dat te veranderen gaf ze haar pas geboren tweeling de namen van twee bewakers. Geef je een kind de naam van iemand dan betekent dat dat je van die persoon houdt. Ze noemde het een strategie. Maar ze zei ook: ‘If you don’t forgive the other, you keep hell for yourself”. Een van die bewakers zorgde ervoor dat ze naar een ander kamp werden gestuurd, want hij wilde niet dat de baby die zijn naam had, zou sterven. Kort daarna kwam ze met al haar kinderen vrij.  Het loslaten van die haat heeft haar ongetwijfeld de energie gegeven om zich voor vluchtende vrouwen en hun kinderen in te zetten. Met hulp van donaties laat de Mapendo Foundation huizen bouwen waar deze gevluchte families veilig kunnen wonen en werken. In de film die werd vertoond zag je haar jaren later in Afrika in gesprek met vrouwen met verschillende etnische achtergrond. De film heet ‘Pushing the Elephant’ want alleen met z’n allen kan je iets veranderen zegt ze.

Tegenwoordig woont Rose met al haar kinderen in de Verenigde Staten en reist ze rond om vrouwen te laten weten dat ze de moeite waard zijn en recht hebben op een menswaardig bestaan.