Reportage
Iedere ouder wil het beste voor zijn kind
Voor migrantenouders is het niet altijd even makkelijk om kinderen op te voeden in een cultuur die zo anders is dan die waarin zijzelf zijn opgevoed. Het komt voor dat ze aan de ene kant horen dat ze hun kind niet goed opvoeden, ‘want het hangt maar wat op straat rond’, terwijl ze aan de andere kant het gevoel hebben dat ze hun kind niet mogen opvoeden zoals ze gewend waren: hiërarchisch en autoritair. Het idee dat de overheid met je meekijkt is voor veel migranten ook heel vreemd en maakt ze wantrouwig richting instanties als bijvoorbeeld Jeugdzorg. De Nederlandse manier van opvoeden, althans het beeld dat ze ervan hebben, lijkt deze vaders niets. Het is te toegeeflijk en er is te weinig respect voor ouders en grootouders. Maar ja, de autoritaire opvoeding die ze thuis kregen past ook niet meer. Geen wonder dus deze ouders zich machteloos kunnen voelen.
Betrokken Vaderschap
Bernard Schlimbach richtte in 2016 Platform Betrokken Vaderschap op en vertelt: “Er waren signalen van verschillende instanties dat het soms niet goed ging in migranten gezinnen. Er is een groep vluchtelingen die heel veel spanning en stress in het hoofd had. De rol van vaders is hierin erg belangrijk. Via opvoeddebatten wilden we in gesprek gaan met deze vaders. Tijdens zo’n debat, in hun eigen taal, met een gespreksleider/trainer uit hun land van herkomst, is er de vrijheid en de veiligheid om open over de dingen te praten.
We hebben allemaal het beste voor met ons kind
Bernard “Het bereiken van deze groep is een hoofdstuk apart, maar uiteindelijk kwamen we op het idee om twee korte filmpjes te maken, één in het Arabisch en één in het Tigrinya met een uitleg van 1 minuut, over wat de bedoeling is van zo’n opvoeddebat. Namelijk: “We willen allemaal het beste voor ons kind. De methoden die we gebruiken, de normen en waarden die we aanhangen zijn verschillend, maar als we niet tegenover elkaar maar met elkaar aan de slag gaan, met het beste van onze cultuur en het beste van de Nederlandse cultuur, dan levert dat een nieuwe mix op voor de kinderen – daar gaat het om” De filmpjes werden onder andere via Humanitas en de taalmaatjes doorgestuurd naar de vaders en dit heeft geleid tot het eerste debat in juli van dit jaar met 17 deelnemers. Daar waren overigens ook moeders bij “Het gaat immer ook om de ouders” zegt Bernard. Een tweede debat volgde in september en het derde debat vindt plaats op 10 oktober
Gefrustreerd over de Nederlandse samenleving
Bernard vertelt enthousiast over de bijeenkomst: “Om het gesprek op gang te brengen werd een filmpje getoond van een groep Marokkaanse mannen die wat gefrustreerd over de Nederlandse samenleving, het onderwijs en de opvoeding zitten te klagen en mopperen dat zij hun jongens die op straat hangen niet in het gareel hebben, omdat ze niet mogen opvoeden zoals ze thuis gewend waren. Zo’n filmpje is herkenbaar voor de mannen en het maakt de tongen los. Dan komt de trainer in beeld en die zegt ‘Wij zijn eigenlijk niet anders dan de Nederlanders, want wij hebben allemaal dezelfde intentie,want we willen allemaal dat onze kinderen hier goed terecht komen en hier hun plek krijgen, en wat we thuis (in Marokko in dit geval) met harde hand doen kan je hier met een beetje uitleg en begrip ook bereiken.’’
Mijn vader praatte ook nooit met mij!
In het filmpje reageert zo’n aanwezige vader met ‘Ja, maar ik heb ook nooit contact met mijn vader gehad, ik heb ook nooit gesprekken met hem gehad, dus hoezo!’ Dat is het moment dat de trainer uitlegt dat zo’n jongen het fijn vind als hem eens gevraagd wordt van ‘hoe heten je vrienden en bij welke families horen ze?’ – niet om te controleren, maar om interesse te tonen. In plaats van tegen een kind te praten kan je ook met een kind praten. “En” zegt Bernard: “Dan zie je die ogen toch wel veranderen van hmm, ja, wie weet.” En aan het eind van de reeks gesprekken zijn het dikwijls trotse vaders die een beter contact hebben met hun zoons.
Een fantastische interventie
Het is belangrijk dat de deelnemers tijdens zo’n debat hun boosheid en frustraties kunnen uiten, dan is er daarna ruimte voor iets anders. Bernard “Je ziet wat er loskomt aan emoties tijdens zo’n debat”. Hij vertelt dat er tijdens het tweede debat in Groningen een jonge vrouw zat te huilen, omdat haar eigen vader zo dictatoriaal was geweest. Bernard: “Het is zo mooi dat ook vaders dit hoorden, want wat doet een dictatoriale vader met je? Dat verdriet is soms nog veelzeggender dan uitleg, dan zie je wat het niet hebben van contact met je vader kan doen.” Hij noemt deze opvoeddebatten dan ook “een fantastische interventie”. Tijdens de tweede training zijn er drie instanties geweest die een cliënt meenamen. Bernard: “Die mensen straalden uit van ‘ik kom hier omdat het moet’, maar ze gingen druk pratend en lachend en opgelucht naar huis. Ik hoop dit te kunnen doorzetten zodat een opvoeddebat bijvoorbeeld ook voor Antilliaanse vaders – die ook heel moeilijk te bereiken zijn- kan worden georganiseerd. “En er zijn” zegt hij “zeker ook Nederlandse vaders die geïnteresseerd zijn in dit soort avonden en daar baat bij kunnen hebben”.