Reportage

Het Grotiusprogramma van de Hanzehogeschool

Er zijn veel hoogopgeleide vluchtelingen die naar Nederland komen en die dolgraag verder willen studeren maar niet weten hoe ze dat voor elkaar kunnen krijgen. “Wat moet ik doen om hier mijn studie te beginnen of af te maken?” is de vraag die bij hun speelt.  Aan de andere kant heb je de universiteiten en Hogescholen die het potentieel dat er te vinden is binnen de vluchtelingegemeenschap niet verloren willen laten gaan. Hoe krijg je deze mensen binnen boord en hoe zorg je ervoor dat ze niet uitvallen vanwege onbekendheid met cultuur, taal en onderwijssystemen ? Het Grotiusprogramma van de Hanzehogeschool is in 2015 door een aantal docenten van de Hanzehogeschool bedacht en uitgewerkt om dit te ondervangen. Het programma dat een jaar duurt laat de vluchtelingen kennis maken met het Nederlandse onderwijssysteem, leert ze digitale vaardigheden, studievaardigheden, netwerken en kritische vragen stellen.

Clarissa en Tirhas

Ik spreek met twee vrouwen die beiden het Grotiusprgramma hebben gevolgd. Clarisse uit Congo wilde als accountant corruptie niet door de vingers zien. Omdat ze weigerde een financieel rapport te ondertekenen en werd ze bedreigd en moest ze vluchten. Via het programma Justice for Peace kwam ze in Nederland terecht, eigenlijk met de hoop dat ze terug zou kunnen keren. Maar toen ze bericht kreeg dat ze haar in Congo zochten besloot ze asiel aan te vragen. Ze vertelt dat de Nederlandse taal leek haar veel te moeilijk leek, “maar toen ik merkte dat al die Syrische mensen en andere buitenlanders hier ook Nederlands hadden geleerd dacht ik ‘dan kan ik dat ook’”. Clarisse spreekt inmiddels goed Nederlands met een heel charmant Frans accent. “Bij het talencentrum kreeg ik vooral veel grammatica maar door het Grotius programma kon ik spreekvaardigheid oefenen.” Ze legt uit dat ze van huis uit niet gewend was aan de verscheidenheid aan nationaliteiten, religies en seksuele voorkeuren die je in Nederland vindt. “Bij ons is niet zoveel diversiteit, ik heb door Grotius geleerd iedereen te accepteren.”
Tirhas is ook in haar eentje naar Nederland gekomen. Zij komt uit Eritrea en heeft kortgelden na zes jaar weer haar familie gezien, die op dit moment in Ethiopië woont. Tirhas heeft in Eritrea Culturele antropologie en Archeologie gestudeerd en gaf geschiedenis op een middelbare school voor ze naar Nederland kwam. Tirhas speekt Engels, Tigrynia en Amhari en heeft de eerste tijd in Nederland vaak getolkt, in het AZC en ook voor link050. Wat ze eigenlijk wilde was verder studeren, maar welke weg moet je dan volgen?

Zelf onderzoek doen, initiatief nemen en samenwerken

“Het Grotius programma was wat dat betreft een goede start” vertelt Tirhas. “Ik heb tijdens mijn Nederlandse taalcursus wel met computers gewerkt maar de Hanzehogeschool werkt nog veel meer in een digitale omgeving, dat was nieuw voor mij.”  Clarisse en Tirhas vertellen allebei dat het Grotius programma hen liet kennis maken met een andere manier van kennis vergaren dan ze in hun eigen land gewend waren. Clarisse: “Voor mij was het nieuw om samen te werken met andere studenten, bovendien was ik eraan gewend om uit een boek te leren, hier staat de informatie online en moet je zelf veel onderzoek doen. In Congo praat de docent en moeten de studenten het onthouden.” En Tirhas: “Ja, hier moet je zelf onderzoek doen en initiatief nemen en dat vond ik in het begin erg moeilijk want ik ben een beetje verlegen.”

Een presentatie houden

Een ander typisch Nederlands fenomeen dat onderdeel uitmaakt van welke studie je ook doet, is het houden van een presentatie. Dus beide dames hebben tijdens hun Grotius jaar ook een presentatie gegeven. Clarisse deed de hare over corruptie in Congo en de negatieve gevolgen daarvan voor het onderwijs. Zij werkte ook mee aan een project waarin ze tasjes verkochten. De tasjes waren gemaakt van zeildoek dat was beschilderd door kinderen. Clarisse kreeg 50% van de opbrengst om naar Congo te sturen waar het gebruikt werd om 27 jongens die in mijnen werkten naar school te sturen. Tirhas heeft met anderen samen een avond verzorgd waarin ze het Grotius programma in dansvorm uitbeeldden. Ieder op zijn of haar eigen (lands) wijze. Natuurlijk konden daar ook gerechten uit alle windstreken geproefd worden.

Een buddy en loopbaanbegeleider

Een buddy staat studenten bij tijdens het Grotius programma: “We moesten veel verslagen maken en Nederlands schrijven is ook zo iets. De buddy helpt om dingen te begrijpen, je kan praten over de opdracht en spellingsfouten eruit halen” zegt Clarisse.  De buddy’s organiseerden ook activiteiten voor de groep buitenlandse studenten, ze gingen bijvoorbeeld op bezoek bij de Tweede Kamer, er werd geschaatst en er was een keer een lunch. Clarisse kon er jammer genoeg niet vaak aan mee doen omdat ze voor de drie verweesde kinderen van haar broer zorgt die via gezinshereniging naar Nederland waren gekomen. Het Grotius programma biedt de studenten ook een loopbaanbegeleider aan die de studenten ondersteunt bij het maken van een studiekeuze. Beide vrouwen zijn blij met de studiekeuze die ze uiteindelijk gemaakt hebben.

Studiekeuze

Clarissa had in Congo graag voor verpleegster of dokter gestudeerd maar op advies van haar moeder ging ze accountancy studeren. Hier in Nederland wilde ze daar niet mee verder, want “ik wilde niet meer met geld werken want dat was een van de oorzaken dat ik moest vluchten”. Bovendien denkt ze niet dat mensen haar als buitenlander genoeg vertrouwen om haar hun geld te laten beheren. Ze doet nu MBO4 verpleegkunde. “Als verpleegster wil ik mensen helpen. Ik heb stage gelopen in een verzorgingstehuis, het was wel zwaar, maar ook dankbaar werk”, lacht ze. De vrouwen kijken realistisch naar de arbeidsmarkt. Tirhas gaat in Nederland ook wat anders doen dan ze in Eritrea deed. Zij heeft gekozen voor de studie Facility Management. Want “Culturele antropologie vind ik nog steeds erg leuk maar ik denk niet dat daar veel werk in is en bij de studie Facility Management kon ik een buddy krijgen. Ik vind de studie erg leuk, het eerste jaar was lastig want toen deed ik alles nog in het Nederlands maar nu ben ik overgeschakeld op het Engelstalige tweede jaar dus is het wat makkelijker voor me.”

Het Grotiusjaar is vernoemd naar de 17e eeuwse  Hugo de Groot, de man die (in een boekenkist) vluchtte en in een Frankrijk een (nog steeds) belangrijk werk schreef. Het Grotiusjaar kost 100 euro en loopt van november tot eind mei. Docenten en medewerkers van de Hanzehogeschool zetten zich veelal op vrijwillige basis in. Naast 8 lesuren vraagt het nog 8 tot 10 uur zelfstudie. Voor je toegelaten wordt is er een intakegesprek en er wordt een goede beheersing van de Nederlandse taal van je verwacht. ( B1 of B2) 

foto: Verveer (links Clarisse, rechts Tirhas)