Verhaal

Eigen Schuld?

EIGEN SCHULD?

Langs welke route zijn we eigenlijk op dit spoor gekomen?
Geen idee. Maar het blijkt een doodlopend spoor.
Normaal ben ik voorzichtig met confronterende onderwerpen in onbekend gezelschap, ook uit zelfbescherming. Maar ‘mantelzorg’ bijeenkomsten zijn meestal best veilig: allemaal mensen die de schaduwkanten van het leven al zijn tegen gekomen. Hij zegt: ‘Die  junks moeten het zelf maar uitzoeken. Een verslaving is je eigen schuld’.
Wat? Eigen schuld? Dat heb ik vast verkeerd begrepen. Maar hij bedoelt het echt zo. ‘Van een verslaving kun je best afkomen. Als je maar wilt’. ‘Nou’, relativeer ik met enig begrip voor elke mening (je weet nooit welke ervaringen erachter zitten), ‘zo makkelijk gaat het ook weer niet’. Maar daar heeft hij geen oren naar. ‘Als je er niet vanaf komt, wil je het niet. Dat soort types is gewoon te lui, ze vinden het wel best zo: klaplopen op onze samenleving’.

Nu staat hij op mijn hart. In mijn hoofd komen de beelden van alle mensen die ik gekend heb, hun verhalen, de gedeelde geschiedenis…  Nee, echt niet allemaal lieverdjes, maar zo zet je mensen niet weg als wegwerpmateriaal. Dus ik haal diep adem en probeer geduldig uit te leggen dat er achter mensen met verslavingsproblematiek pijnlijke verhalen kunnen zitten. Je raakt niet zomaar verslaafd van een beetje experimenteren of omdat middelen te leuk of te lekker zijn, maar omdat je die rotzooi nodig hebt om niks te voelen, om te vergeten, omdat je omstandigheden klote zijn. En dan zit je eraan vast en wordt de ‘oplossing’ het probleem. De één is ook gevoeliger voor afhankelijkheid dan de ander, kan het leven beter of minder goed overzien, heeft meer of minder andere mogelijkheden. Dat is natuurlijk geen excuus, maar wel een reden om wat milder te oordelen.

Maar hij wordt steeds botter, gesterkt door een gezelschap van jaknikkers en passieve wegkijkers. Dat maakt me giftig en iets minder strategisch. Eigen schuld? Zo simpel zit het leven niet in elkaar. Je zegt toch ook niet dat longkanker eigen schuld is? Of diabetes? Terwijl dat typisch ellende is met een bewezen hoog gehalte leefstijl-gevoeligheid.

Eigen schuld?
Wat is eigenlijk ‘eigen schuld’? Dat je bewust kiest voor een ziekte? Of tenminste met je volle verstand het risico neemt?
Alsof het leven zulke geïsoleerde keuzemomenten geeft…
Niemand kiest ervoor om verslaafd te raken. Het overkomt je en als je er in verstrikt bent, is het ‘a hell of a job’ om er weer vanaf te komen. Vooral omdat een verslaving zich in alle delen van je leven nestelt. Afkicken van een verslaving is niet de kunst, het probleem zit in het ombouwen van je hele leven!
Het is waar dat je in principe van een verslaving af kunt komen. Al blijft het meestal een zwakke plek. Maar met een gezonde leefstijl valt op veel ziektes winst te boeken. Waarom is iedereen dan terecht verontwaardigd als iemand het waagt om daar over eigen schuld of zelfs verantwoordelijkheid te beginnen en is het m.b.t. verslaafden heel geaccepteerd? Meestal vergeten mensen trouwens om alcohol, tabak en slaap- en kalmeringsmiddelen mee te nemen in de top verwoestende verslavingen. Over hypocrisie gezwegen.

Het doet me pijn als mensen zo hard over anderen oordelen. Zonder hun achtergrond en verhalen te weten. Gedrag hoef je van elkaar niet te pikken. Wat dat betreft ben ik geen softie. Maar je kunt geen mensen als categorie veroordelen. Zeker niet in een setting van ‘mantelzorg’. Verslaafde mensen zijn ook iemands kinderen, familie, vrienden. Van verslaafde mensen kan ook gehouden worden. Omdat ze meer zijn dan alleen maar die rot-afhankelijkheid!

MARLIEKE  is  ex-cliënt van de verslaafdenzorg en best bruikbare burger van Groningen

beeld: Lukas  Pexels