Verhaal

Je ziet het pas als je het door hebt

Visuele beperking

‘Je ziet het pas als je het doorhebt’ is een geniale uitspraak van de praktijk-filosoof Johan Cruyff die in het bijzonder van toepassing is op mensen met een visuele beperking.

Als je oog/brein-combinatie niet werkt, ben je afhankelijk van je andere zintuigen en ‘ziende’ mensen om beeld te vormen. Dat gaat meestal niet zo snel en kost extra tijd en energie.

Buitenstaanders begrijpen dat vaak niet en oordelen makkelijk:‘traag’, ‘beperkt’ en dus zorgafhankelijk.

Terwijl je eigenlijk gewoon speelruimte nodig hebt voor je eigen wijze van waarnemen met één zintuig minder, maar een heleboel andere die extra goed ontwikkeld zijn. Tenminste als je daar in de loop van je leven slim mee hebt leren omgaan. En je gevoel van eigenwaarde niet afgebroken is door  diskwalificaties en goedbedoelde over-bescherming van je leefomgeving. Dat is voortdurend het risico in onze veeleisende sneltrein-samenleving: je krijgt niet de tijd en de ruimte om te ontdekken hoe je zelf met beschadigingen en/of met wat je hebt meegekregen in je genen-pakket kunt omspringen.

Wat dat betreft ben ik wel eens jaloers geweest op kinderen in minder welvarende landen…  onterecht natuurlijk.

Om enigszins zelfstandig te leven met een visuele handicap moet je in ieder geval hard werken en trainen, want vanzelf gaat het niet. Elke stap is ‘diepzee duiken’ (desoriëntatie) en de beelden van de buitenwereld moet je programmeren in je brein om mee te kunnen spelen. Doe je dat niet, dan word je bang en onzeker.

Ruimte voor jou

De gemeente Groningen houdt slechtziende burgers in ieder geval goed actief.

‘Ruimte voor jou’…  mijn eerste confrontatie met die slogan is een harde: ik loop onoplettend tegen zo’n bord op. Boem au! Ruimte? O, ze bedoelen pas later! Eerst moet je nog de nodige chaos en obstakels verdragen.

‘Hier bouwt Groningen’. Waar niet?

Operatie Zuidelijke Ringweg, herinrichting Stationsgebied, Binnenstad Beter…  om maar een paar megaprojecten te noemen. Naast de renovatie van alle mogelijke nutsvoorzieningen natuurlijk en een brug of twee die eruit gevaren worden en gewone verbeteringen aan de openbare ruimte.

Vaak heb ik geen idee waarom ik nu weer waar vast loop. Of een zandbak in rijd omdat de weg ‘weg’ is.

In eerste instantie zit ik me daar wezenloos aan te ergeren. Houdt het dan nooit eens op met het verstoren van mijn beeld? Zo blijf ik bezig met het omprogrammeren van de interne tom-tom.

Daarna dobber ik (net als de meeste Groningers)in een soort toestand van berusting: nee, het houdt niet op. Project stapelt zich op project en er lijkt er nooit eentje echt af te komen.

Intussen wordt mijn Stad wel steeds mooier, moet ik eerlijk bekennen. Het is een hoop gedoe, maar het levert heel veel winst op.

Zelf ben ik bijzonder blij dat de hoge smalle stoepen sneuvelen. Dat scheelt een factor valgevaar en ze staan toch altijd vol met fietsen en andere struikelobjecten.

Er komt echt ruimte! Soms een beetje te veel en mis ik oriëntatiepunten, maar dat gaan we oplossen. Gewoon blijven uitleggen dat mensen met een visuele beperking voelbaar houvast nodig hebben.

Je ziet het pas als je het doorhebt

Vorige week realiseer ik me ineens hoe goed het is dat de gemeente Groningen me/ons Groningers zo alert houdt. Je wordt flexibel en je went aan veranderen. Dat is heel handig in onzekere tijden.

Eigenlijk is ‘Hier bouwt Groningen’ een collectieve training aanpassingsvermogen en weerbaarheid. Zo heb ik het nog niet bekeken.

Zou iemand dat ergens bedacht hebben? Is het beleid?

Idee!

Een ander voordeel is dat de Stad me blijft verrassen. Ik hoef niet met vakantie voor avonturen en uitdagingen. Elke dag valt er iets nieuws te ontdekken: een wegomlegging waardoor ik zomaar in heel onbekende stukjes Groningen beland, een wijk waar ik nog nooit geweest ben of een pas-aangelegd fietspad. Soms mag ik als langzame wieler ineens de autoweg op en een andere keer over de stoep.

Nee, ik hoef me deze zomer niet te vervelen.

Met steeds meer geveltuintjes en bloembakken waar ik omheen mag slalommen met mijn rood-witte stokje, is de openbare ruimte een ware uitdaging.

Waarom naar de jungle van Zuid Amerika? De gemeente houdt het spannend genoeg.

BEDANKT!

En dit is niet cynisch bedoeld, ik meen het   

Marlieke, gelukkig burger van de mooiste gemeente van Nederland