Algemeen nieuws

Gemeente zegt ik leren Nederland

Said El Haji geeft Nederlandse les aan nieuw- en oudkomers en hij doet daar verslag van in zijn onlangs verschenen boek ‘Gemeente zegt ik leren Nederland’. ‘Een inkijkje in een wereld waarin mensen bijna onzichtbaar zijn.’  Said woont en werkt weliswaar in Rotterdam maar wat hij vertelt over bijvoorbeeld oudkomers kan ook voor Groningers verhelderend zijn. Het podcastgesprek (36′) met Said vind je hier. Als je liever (de hoogtepunten uit) het gesprek leest dan kan dat ook:

Said is schrijver maar dat is een eenzaam bestaan dus toen een buurman hem adviseerde eens te gaan kijken bij de taalschool om de hoek, waar hij meteen werd aangenomen. ‘Het was op de een of andere manier precies wat ik zocht: een manier om zoete wraak te plegen. Want als kind kreeg ik mee hoe mijn eigen ouders worstelden met de Nederlandse taal. En bij het buiten spelen merkte ik bij andere kinderen weerstand als ik volzinnen gebruikte. Ze zagen dat als overdrijven en erbij willen horen.’

Contact met anderen

El Haji geeft les aan vier klassen, met daarin ook oudkomers die na decennia in Nederland de taal nog niet machtig zijn en bij wie de motivatie ontbreekt om deze te leren. Toch hebben ook zij profijt van de cursus, stelt de taaldocent: ‘Het zorgt ervoor dat ze in contact komen met andere mensen. Daar zijn ze wel dankbaar voor. En ze krijgen er heus wel iets van mee, al zijn het maar een paar woorden of dat ze eindelijk weten dat het belangrijk is dat ze hun huis uit komen. Als ze alleen al dat gevoel ervaren, dan is dat winst.’

Of het leren van de taal iedereen verder helpt, vindt El Haji moeilijk te zeggen. ‘Sommige cursisten zijn gewoonweg te oud om het nog te incorporeren in hun leven, waarin het Nederlands te weinig een rol speelt. Ik hoor Turkse mensen er zelf over klagen: ze willen de taal wel leren, maar het heeft weinig zin omdat ze in een wijk wonen met alleen maar Turkse winkels, Turkse advocaten en Turkse kappers. Hoe kun je het gebruik van de Nederlandse taal dan afdwingen?’

Vooral de oudkomers hebben in hun culturele opvoeding meegekregen om onzichtbaar te zijn, maar deemoed, bescheidenheid, nederigheid, dat werkt niet in Nederland

Een stem krijgen

De schrijver zegt met zijn boek een inkijkje te willen bieden in een wereld waarin mensen zo goed als onzichtbaar zijn. ‘Vooral de oudkomers hebben in hun culturele opvoeding meegekregen om onzichtbaar te zijn. Maar deemoed, bescheidenheid, nederigheid, dat werkt niet in Nederland. Hier moet je assertief zijn. Je moet je laten horen om een stem te krijgen. Dat heb ik met mijn boek geprobeerd: hen een stem geven.’

Het boek waarmee El Haji twintig jaar geleden debuteerde, ‘De dagen van Sjaitan’, verhaalt over een man die zich losmaakt van zijn sterk gelovige en patriarchale vader. Het deed veel stof opwaaien, werd een Islamitische ontzuilingsroman genoemd. ‘Ik was er trots op dat mijn debuut de tongen losmaakte’, vertelt de schrijver. ‘Tegelijkertijd werd ik verketterd en ging ik mezelf als slachtoffer zien. Want het boek was niet alleen maar kritiek, het was juist ook een poging om opgenomen te worden in de Marokkaanse gemeenschap waartoe ik wilde behoren. Ik wilde én Marokkaan én niet-moslim zijn, maar dat bleek lastig.’

Heel heilzaam

El Haji heeft zich vijftien jaar lang verstoten gevoeld, vertelt hij. Zijn werk als taaldocent bracht daar verandering in. ‘Serieus! De moslims waaraan ik lesgeef, zijn niet alleen maar Berbers, maar ook Syrische, Afghaanse, Somalische, Egyptische, alle soorten moslims. Ik merk dat er mensen zijn die het heel moeilijk vinden om te accepteren dat ik geen moslim meer ben, maar er zijn er ook een heleboel die daar geen enkel probleem mee hebben en vol trots en bewondering naar mij opkijken omdat ik ze begeleid in het taalleerproces. Daar haal ik zoveel bevestiging en voldoening uit, het is heel heilzaam.’

bron: KIS (Kennisplatform Integratie & samenleving)